ولایت از مهم ترین و محوری ترین مسائل دینی و اعتقادی در اسلام به ویژه در مکتب تشیع است، بلکه از چنان جایگاه اعتقادی و غنای ارزشی و معنوی برخوردار است که اگر آن را حقیقت و عصاره اصل دین به ویژه توحید و خداپرستی و نیز حقیقت تدین و ایمان راستین به معتقدات اسلامی بنامیم، سخنی به گزاف نگفته ایم؛ زیرا توحید و ولایت یک حقیقت اند و یکی ظهور دیگری است، ولایت مجرای توحید است؛ چون ولایت تنها به خداوند اختصاص دارد و بقیه موجودات کمالی به ویژه اولیای خاص الهی (پیامبران و اوصیایشان به ویژه پیامبر خاتم صلی الله وعلیه وآله و امامان معصوم علیهم السلام) همگی مجاری و مظاهر ولایت مطلقه و کلیه ربوبی اند؛ چرا که اطلاق »اللَّه ولی الذین آمنوا...« (آیةالکرسی) استثناپذیر نیست و معنایش این است که ولی اللَّه شدن به طور مطلق و همیشه مشروط به ایمان و عمل است. از این رو، رسول آینه است و نور ولایت الهی در وجود مقدس و نورانی اش جلوه گر است و از مجرای وجود او می تابد. امام و امامت نیز آینه ولایت تامّه و مطلقه الهی است.

 ولایت، حکایت گر گنجینه های معنوی نهفته در باطن هستی و جان جهان است که از سرچشمه ولایت و حقیقت جهان، خدای سبحان فیضان کرده و جان و روان آدمیان و نهانخانه موجودات جهان را نور وجود و هستی و حیات بخشیده و گستره آن بر همه آنچه که هست، از ملک و ملکوت، غیب و شهود و تکوین و تشریع سیطره ولایی یافته است؛

 هُنَالِک الْوَلاَیةُ لِلَّهِ الْحَقِّ (کهف: 44)

 در آنجا (هنگام آشکارشدن سستی و ناتوانی انسان و از کارافتادن همه وسائل و وسایط، روشن می شود که) حقیقت ولایت به تمام و کمال، از آنِ خدای بر حق است.

 بنابراین، ولایت، تجلی توحید ربوبی، حاکمیت مطلق خداوند و مالکیت بی چون و چرای او بر جهان آفرینش و نشانگر تحقق اراده تکوینی و تشریعی اش بر انسان و جهان است.

 همچنین ولایت در قرآن، نمودار حقیقت وجودی انسان های والامقام و کاملی است که همه استعدادها و ظرفیت های وجودی خویش را با پیوند دادن به ولایت و قدرت مطلقه الهی در پرتو عبادت و عشق و دلدادگی به آن محبوب و معبود بی همتا، به فعلیت درآورده اند و به انتهای منزلت، کرامت و کمال انسانی رسیده، آینه تمام نمای حقیقت و ولایت تامّه خداوندی شده اند و در پرتو این شایستگی های اکتسابی و عنایت ویژه الهی، به مناصب الهی نبوّت و امامت نائل آمده اند؛ آن گونه ولایتی که خداوند متعال در کتاب آسمانی اش، قرآن کریم، آن را همتای ولایت خویش اعلام کرده و اطاعت آنان را همچون اطاعت خود به طور(»إِنَّمَا وَلِیکمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا« (مائده: 55) )

 مطلق واجب گردانیده است؛ و به همین دلیل است که در روایات معصومین علیهم السلام نیز(»أَطِیعُوا اللّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکمْ« (نساء: 59) )

 ولایت پایه اصلی و شالوده اساسی آیین اسلام به شمار آمده است:

 بُنِی الاِسْلامُ عَلی خَمْسٍ: عَلَی الصَّلَوةِ وَ الزَّکاةِ وَالصَّوْمِ وَالْحَجِّ وَ الْوِلایةِ وَلَمْ ینادِ بِشَی ءٍ کما نُودِی بِالْوِلایةِ(اصول کافی، بیروتی، ج 2، باب دعائم الاسلام، ص 18 - 24، به ویژه روایات 1 و 5)

 اسلام بر پنج پایه نهاده شده: نماز، زکات، روزه، حج و ولایت؛ و برای هیچ کدام از این ها به مانند ولایت فراخوانده نشده است!

 راز این موقعیت ویژه ولایت در میان آموزه های اسلامی، در روایت دیگر از امام باقرعلیه السلام نیز آمده است و آن نقش کلیدی و محوری امام و حجت خدا در میان(همان)

 مسلمانان است که راهنمای دینی، تفسیر و تبیین کننده احکام و هدایت کننده مردم به سوی رستگاری و کمال معنوی است؛ چرا که اگر جامعه بدون رهبر و امام هدایتگر باشد راه به جایی نخواهد برد.(ولایت نه تنها در احکام اسلامی بلکه در اصول اعتقادی اسلام نیز نقش تعیین کننده دارد؛ زیرا اخبار زیادی وجود دارد که می گوید توحید و ایمان بنده ای پذیرفته نمی شود مگر با ولایت ائمه علیهم السلام (ر.ک: بحارالانوار، ج3، ص 13، ج 8، ص 359، ج 26، ص 267 و 281 و 289، ج 49، ص 127))

 ولایت در دین همچون توحید ریشه در فطرت انسان دارد و در روایات(ر.ک: امام خمینی، شرح حدیث جنود عقل و جهل، نشر مؤسسه عروج، 1377 ه’.ش، ص 100؛ همو، آداب الصلوة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1378 ش، ص 139؛ علامه طباطبائی، ولایت و زعامت، نشر واحد تبلیغات و انتشارات سپاه منطقه 2 کشوری، چاپ اول، ص 25 و 28 - 30)

 اسلامی به این حقیقت تصریح شده است. چنانکه در زیارت نامه معتبر جامعه(ر.ک: ابوجعفر صفّار قمی، بصائر الدرجات، مکتبة آیةاللَّه مرعشی نجفی، 1404 ه’.ق، ص 78؛ شیخ صدوق، التوحید، مکتبة الصدوق، تهران، 1398 ه’.ش، ص 329 - 330)

 کبیره، امام هادی علیه السلام در فرازهای مختلف آن از جمله در فراز زیر به فطری بودن(زیارت جامعه کبیره که از امام هادی علیه السلام روایت شده است، علاوه بر آنکه در کتب ادعیه معتبر نظیر مفاتیح الجنان، اثر ماندگار شیخ عباس قمی آمده است، در کتب روایی نیز آمده است و به تصریح علامه محمدباقر مجلسی و برخی علمای دیگر، صحیح ترین سند را داراست. (ر.ک: بحارالانوار، ج 99، ص 127 - 144؛ محمدتقی مجلسی، روضة المتقین، بنیاد فرهنگ اسلامی، 1406 ه’.ق، ج 5، ص 450 - 453؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، مؤسسه اعلمی، بیروت، ج 2، ص 385 - 392)

 ولایت ائمه علیهم السلام تصریح کرده است:

 اَشْهَدُ اَنَّ هذا سابِقٌ لَکمْ فیما مَضی وَ جارٍ لَکمْ فیما بَقِی

 گواهی می دهم که این مقام (ولایت و امامت) برای شما ائمه علیهم السلام از پیش (پیش از آفرینش موجودات و انسان) سابقه داشته و در آینده (تا ابد) هم جاری و باقی خواهد بود.

 بنابراین، ولایت با آن جایگاه والا، معنای ژرف، گستره وجودی و نفوذ معنوی اش در حیات مادی و معنوی موجودات جهان و به ویژه انسان، همچون خونی در رگ های حیاتی موجودات و انسان جریان داشته و حیات معنوی و ایمانی او را معنا می بخشد و به همین دلیل، انسان دورمانده از باور به ولایت از حیات حقیقی قرآنی بازمانده و از سعادت و رستگاری اخروی محروم است.

 اینک با آگاهی از موقعیت ممتاز ولایت در دین و جایگاه تعیین کننده اش در باورهای اعتقادی، باید دید ولایتمداری با مقوله بصیرت دینی چه نسبتی داشته و چگونه ارتباط و اتحاد وجودی پیدا کرده است و به بیانی، پیوند وجودی این دو عنصر چگونه در صحنه عمل و رفتار مؤمنان ولایتمدار خود را نشان می دهد؟

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: